Zoek op deze site:
     
Participant:
 
Kees Weeda
Former Secretary General of Council for Culture
 

Speech “All attitudes, all the shapeliness, all the belongings”

ramfoundation – 26-1-2014

Geachte dames en heren,

Instellingen bestaan niet.

Dat is een wat gewaagde uitspraak bij de opening van een tentoonstelling in een instelling die dit jaar twintig jaar bestaat en na een korte periode van rust weer volop actief is. Je hebt dan wel wat uit te leggen en onvermijdelijk raak je dan aan recente ontwikkelingen in het cultuurbeleid maar dat is ook waarom Berry mij heeft gevraagd – zei ze….

Minister Bussemaker heeft op 24 december 2013 in een brief aan de Tweede Kamer geschetst wat de gevolgen zijn van het bezuinigingsbeleid van het vrolijke gedoogkabinet Rutte 1. Tientallen instellingen in diverse sectoren hebben hun activiteiten beëindigd zegt de minister. En uit onderzoek blijkt (ik citeer) “dat tot op heden veel instellingen die geen structurele subsidie meer ontvangen van de overheid hun activiteiten vooralsnog weten te continueren.”
Het is verhullend taalgebruik, want wat er staat, is niks meer of minder dan dat veel instellingen zijn opgeheven en dat een groot aantal het met de moed der wanhoop dan maar zonder financiële ondersteuning probeert, althans “vooralsnog”, en vooral dat woord is onthutsend.

Waarop een zin volgt die in hetzelfde cynische beleidsproza: “Ik zie dat de sector en overheid volop bezig zijn zich te herpositioneren naar een nieuwe realiteit en nieuwe verhoudingen.”

Wat hier gebeurt, is het abstraheren van de werkelijkheid. Waar het eigenlijk om gaat, is dat tientallen zo niet honderden talentvolle mensen hun baan of hun werk zijn kwijt geraakt, minder mogelijkheden hebben om hun beroep uit te oefenen, op een houtje moeten bijten omdat ze de huur van hun atelier nauwelijks meer kunnen betalen, etc. Mensen die van onschatbare waarde zijn voor de kwaliteit van de samenleving. Of zoals Cees Nooteboom - heb hem vaak geciteerd - bij de aanvaarding van de PC Hooftprijs in 2004 zei:

“Kunst hoeft niemands boodschappen te doen, zij is haar eigen boodschap, zij drukt via een allergeheimste chemie en vaak voor tijdgenoten onzichtbaar, werkelijkheid uit op een manier die geen enkel ander medium kan benaderen. Dikwijls heeft zij het over dingen, waarover je nauwelijks kunt praten en is zij uit de grotten en uithoeken van de menselijke psyche teruggekomen met vermoedens, dromen, suggesties waar voorlopig nog niemand naar wilde luisteren.”

Wat er is gebeurd, is dat het ménsen - en niet een abstracties als instellingen of dé sector - veel moeilijker of soms zelfs onmogelijk is gemaakt om die dromen, suggesties en vermoedens op te sporen en aan ons te laten zien.
De samenleving is veel armer geworden dan zelfs die draconische bezuiniging van in totaal tegen de 300 miljoen euro heeft veroorzaakt.

Een politiek bestuur dat zichzelf respecteert geeft in zijn beleid ruimte aan het tegendraadse, het vreemde, het soms onbegrijpelijke. Bram Peper, een hartstochtelijk pleitbezorger voor die ruimte formuleerde ooit eens “Kunstbeleid is het faciliteren van het ongemak”. Dat moet je je als samenleving permitteren.

Een van mijn grootste dilemma’s is - zal ik maar eerlijk bekennen - bijeenkomsten als deze hier. Want wat Berry Koedam doet met haar Ram Foundation is waar Rutte 1 en 2 op rekenen: mensen die het niet kunnen laten om door te blijven gaan kunst te maken en het te presenteren; die, hoe moeilijk de omstandigheden ook zijn, niet achter de geraniums gaan zitten, zich niet in een zwart gat laten duwen, maar de schoonheid en de dromen van Cees Nooteboom blijven opzoeken. En natuurlijk moet dat, natuurlijk moeten er mensen zijn die tegen de stroom oproeien, ook al is dat tot groot genoegen van veroorzakers van die stroom.
De Ram Foundation is vanuit die mentaliteit nieuw leven in geblazen. Er is veel talent in Rotterdam en daarbuiten waar zeker in deze tijd weinig mee kan worden gedaan. Ik hoef u niet te vertellen dat beeldend kunstenaar zijn een eenzaam bestaan is. Eenzaam in de zin dat je veel zelf moet uitzoeken en dat heel veel carrières echt niet bij toeval begonnen zijn toen er een geïnteresseerde galeriehouder of verzamelaar op een regenachtige middag even langs een atelier kwam.
Wat de Ram Foundation probeert te doen, is het functioneren als een schakel tussen de kunstenaars en de galerie; dat kan overigens soms ook de Ram galerie zijn, maar nodig is dat zeker niet.
Hier in deze prachtige ruimte kunnen kunstenaars hun werk presenteren, zonder de “beperkingen” – ik zeg dat nadrukkelijk tussen aanhalingstekens – van een galerie. Natuurlijk niet zonder een kwaliteitstoets maar de Ram Foundation is eerder een “vrije ruimte” dan een galerie. Je zou kunnen zeggen een kleine kunsthal, een plek met een museaal karakter, zonder dan de collectie.
Ik vind dat de stad zich gelukkig mag prijzen met initiatieven als deze, met mensen die het blijven proberen en tegen de stroom blijven oproeien. “Try art” is een andere activiteit waar ik schaamteloos reclame voor ga maken. Try art is een programma - zoals de Ram Foundation het zelf noemt – voor iedere kunstgeïnteresseerde die al jaren kunst wil kopen maar niet weet wat en waar; die nieuwe vormen wil ontdekken, andere kunstliefhebbers wil ontmoeten en die misschien zelfs wel verzamelaar worden. Het idee komt uit Engeland. Daar is deze vorm van collectief kunst kopen inmiddels een succes: 3 tot 7 mensen leggen gezamenlijk maandelijks een klein bedrag in en van dat gespaarde bedrag wordt gezamenlijk kunst gekocht.
Het eerste jaar begeleidt de Ram Foundation het collectief – en daarna zijn ze zo deskundig dat ze op eigen benen kunnen staan; dat laatste voeg ik op eigen rekening er aan toe.
Met een kleine eenmalige steun van de Mondriaan stichting is Try Art van start gegaan en ik hoop dat heel veel mensen er aan gaan meedoen.

De titel van de tentoonstelling is ontleend aan het gedicht I sing the body Electric van Walt Whitman. “All attitudes, all the shapeliness, all the belongings”. Het is werk van een tiental kunstenaars en het verbindende thema is het mensbeeld. U ziet werk van jonge kunstenaars die zelfs nog aan het begin van hun opleiding staan, naast gevestigde namen en kunstenaars die al heel lang werken maar wier werk niet vaak te zien is geweest.
Ik heb gisteren al een poosje rond mogen kijken en ik vind het een fascinerende reflectie op een boeiend thema en een prachtige tentoonstelling.

En wat mij betreft zit de hand van de meester in het bijeenbrengen van op het eerste gezicht sterk uiteenlopend werk. Zonder iemand tekort te willen doen – en zeker ook om niet teveel van uw tijd te nemen – noem ik als voorbeeld de verrassende en in mijn ogen ontzettend goed geslaagde juxtapositie van Otto Egberts en Bianca den Breejen.

Van Bianca den Breejen tot slot leen ik de motivering die zeker voor mijn relatie met kunst geldt (en misschien is dat voor meer mensen zo…) "De melancholicus - zegt zij op haar website - is in de oude humeurenleer een verzamelaar. Hij bestrijdt de leegte met behulp van kunsten en wetenschappen.

Dames en heren.
Hoe het komt weet ik niet, misschien door de aanstekelijke veerkracht van Berry Koedam en haar Ram, maar ik begin het gevoel te krijgen dat we weer vooruit gaan kijken – iets dat we in deze stad, tegen de klippen op, gelukkig geneigd zijn om iedere keer weer opnieuw te doen.

Ik dank u voor uw aandacht.
De tentoonstelling is geopend.

Kees Weeda

All Participants
 
Heemst, van Jan
Schimmelpenninck van der Oije, Coen
Walgenbach, Hans
Ansenk, Emily
Ayas, Defne
Damen, Jeroen
Halem, van Ludo
Kwakman, Bas
Roosmalen, van Arno
Weeda, Kees
Wind, Diana
 
latest news
07-03-2024
laatste nieuws
Kunstenaars elders / Artists elsewhere
 
latest interview:
22-11-2023
CroppedColorscheme
Eva Michiels interviewt
Gerco de Ruijter en Hans Vingerling
 
latest article:
04-02-2024
Judith Kuipéri: Een vlucht in perfectie
 
contact
stuur ons een e-mail
 
Secretariaat
Lloydkade 627
3024 WX Rotterdam
 
Kamer van Koophandel
41134388
 
IBAN
NL57INGB0006934300
 
Open:
alleen op afspraak
only by appointment
 
anbi