Voor het eerst vindt dit jaar Art Rotterdam plaats in Ahoy. Na de entree en de donkere catacomben, betreedt je een grote ruimte met plaats voor meer galerieën dan ooit. Het was altijd een feestje om naar de Van Nellefabriek te gaan, maar hier leidt de architectuur niet af van de kunst. Vooral de Prospects zijn erop vooruit gegaan als het gaat om de ruimte. Voordeel is nu ook dat er veel aandacht kan zijn voor grote beelden op een centraal punt. Van Nellefabriek ik mis je, maar here we go.  

Op de openingsdag loopt een statige stoet mensen naar het Sculpture Park van Art Rotterdam. Met een witte roos in de hand gaat het naar het Graf van de Onbekende Kunstenaar. Er verzamelt zich een nog grotere menigte als Joep van Lieshout de microfoon pakt en een ode brengt aan de geëngageerde, hardwerkende kunstenaar die desondanks niet gezien wordt en altijd te weinig waardering kreeg. Gearriveerde kunstenaars, verzamelaars en galeriehouders heffen hier met elkaar het glas. Ons kent ons. 

Prospects
De aandacht voor Van Lieshouts werk staat in schril contrast met de kunst in Prospects, de ruimte voor 116 pasafgestudeerde en startende kunstenaars. Op dit moment van de dag lijkt het meer een onderonsje van de jonge exposanten. Er hangt de sfeer van een afstudeerfeestje. Wie van hen zal het gaan maken en wie zal de ploeterende ondergewaardeerde kunstenaar worden? Ik stuit er op het werk van Diana Al-Halabi (1990) en als ik het voorspellen mag, gaat zij in de eerste categorie vallen en is het een kwestie van tijd voor ze op de reguliere vloer is vertegenwoordigd door een van de 125 galeries. Ze mijmert over het land waar ze vijf jaar geleden nog woonde voordat ze cum laude afstudeerde aan het Piet Zwart Instituut. Libanon, een land in oorlog, met een lange geschiedenis van geweld, leed en bloedvergieten. Hoe kijkt zij ernaar van een afstand en hoe staan haar nieuwe landgenoten daar tegenover? Ze exposeert op Art Rotterdam twee werken: een triptiek Blow up en een schilderij getiteld Clean cut, maar ze maakt ook films en won in 2024 de RTM pitch award op IFFR voor haar film The Battle of Empty Stomachs. 

Blow up lees je net als het Arabisch van rechts naar links. Als een jarige met bolle wangen de kaarsjes op een verjaardagstaart uitblaast, hapt daarachter een magere figuur naar adem. De feestvreugde van de een ontneemt de ander zijn levenslucht. De onschuld van een kind, de luxe van een taart en het lijden van een ander kind in één werk. De inspiratie voor Blow up vond Al-Halabi toen ze foto’s zag van Israëlische kinderen die bommen signeerden met de tekst “With love”. Bommen die even later op Libanon zouden neervallen. 

Diana Al-Halabi, Clean Cut, 2024. 

Diana Al-Halabi, Blow up, 2025. 

Clean cut is gebaseerd op een uitspraak in Bertolt Brechts antifascistische publicatie Fünf Schwierigkeiten beim Schreiben der Wahrheit, uit 1935. Vrij vertaald: Mensen spreken zich uit tegen wrede oorlogsvoerders, maar doen dat vanuit hun veilige land waar een valse moraal heerst: men is tevreden als de slager zijn handen wast voordat hij het vlees serveert. Wie kalfsvlees wil eten maar niet tegen bloed kan, is als een antifascist die niet tegen kapitalisme is.* Met dit citaat in haar hoofd kijkt Al-Halabi naar de Nederlandse houding tegenover Israëls ‘schone’ oorlogsvoering. Ze vraagt zich af waarom we hier de ogen sluiten voor de uitvloeisels van het zionisme ondanks het (afkeuren van het) disproportionele geweld. Onder de tevreden blik van zijn klanten wast een slager van mensenvlees zijn handen na het gedane werk. Zijn mond is gevuld met de vleesmolen. 

NN award
De NN award ging dit jaar naar multidisciplinair kunstenaar en voormalig stadstekenaar Pris Roos (1984). Haar kleurrijke werk op Art Rotterdam gaat over ontmoeting. Ze portretteerde mensen zoals de klanten in de familietoko waarin ze opgroeide. Mensen op straat met hun boodschappen, de auto volgeladen met etenswaren, de vliesplastic tasjes met exotische producten. Roos legt haar ontmoetingen vast in straatfotografie en in levensgrote portretten van oliepastel op samengestelde stukken golfkarton. Ze vertellen de persoonlijke verhalen van mensen uit alle windstreken: hun herkomst, cultuur, hun keuken. Maar in de stad is er plek voor heimwee, dankzij de exotische winkels waar mensen elkaar ontmoeten en een vleug van grootmoeders keuken te vinden is. 

Pris Roos, Pak in Bogor, oliepastel op golfkarton, 2025. 

Galerie Weisbard
Hoe vang je de tijd in beweging en reflectie? Ellis Holman (1997) heeft met haar Composed Ocean Scapes watergolven in grote precisie vastgelegd in plexiglas. De woeste beweging van water bracht zij tot stilstand. Holman vangt het moment waarin verleden overgaat in toekomst, hoop wordt gescheiden van spijt. Het is een serie werken rondom het thema water in een cyclus over de vier elementen. Met de juiste belichting erbij levert dit werk een mooi spel van projecties om zich heen. 

Ellis Holman, Composed Ocean Scapes, plexiglas, PET en gedestilleerd en gekleurd water, 2024. 

Al-Halabi, Roos en Holman zijn drie kunstenaars waar het Graf van de Onbekende Kunstenaar zeker niet voor gemaakt is. Zij zullen van zich laten horen en we gaan ze volgen op hun weg. 

*Volledig citaat in het Engels: “Those who are against Fascism without being against capitalism, who wail about the barbarism that comes from barbarism, are like people who want to eat their share of the calf without the calf being slaughtered. They want to eat veal, but they can't stand the sight of blood. They are satisfied if the butcher washes his hands before he brings out the meat. They are not against the conditions of ownership which produce barbarism, just against the barbarism. They raise their voices against barbarism, and they do so in countries in which the same conditions of ownership prevail, but where the butchers still wash their hands before they bring out the meat.”