In het tekeningenkabinet van galerie Phoebus organiseert Mirjam Westen momenteel het Ladekastproject met de titel"(un)balancing power relations". Twee ladekasten met elk acht laden werden gevuld door vijftien kunstenaars. Een van hen is Vanessa Jane Phaff. Voor rfPub aanleiding om haar werk centraal te stellen in deze bijdrage.
Aan de hand van negen steekwoorden bespreekt Phaff haar eigen werk.
Ze zoomt in op haar werk, haar jeugd, haar opleiding en de ontwikkeling die ze als kunstenaar doormaakt.

Parallel hieraan interviewde Judith Kuipéri het echtpaar Ladan dat veel van Phaffs werk in huis heeft hangen. Hoe ervaren zij Phaffs werk? Wat lezen zij er in af en hoe ervaren ze dat? Twee verhalen die in elkaar passen.

5 november 2023-begin 2024 "(un)balancing power relations" Ladekastproject Mirjam Westen in Galerie Phoebus, Eendrachtsweg 61 Rotterdam.
Geopend: vrijdag, zaterdag en zondag 12.30-17.30 uur, woensdag en donderdag op afspraak.

Het echtpaar Ladan heeft zich thuis omringd door kunst: grafiek, schilderijen en beeldhouwwerk. Maar verzamelaars? Nee, zo zien zij zichzelf niet. Antonie Ladan is psychiater en Louise is als psycholoog gespecialiseerd in kinderpsychologie. In hun woonkamer, de wacht- en spreekkamers en zelfs in het trappenhuis hangt werk van Vanessa Jane Phaff.

Links: Louise en Antonie Ladan poserend voor: Vanessa Jane Phaff, Zonder titel, (1997).

Rechts: Vanessa Jane Phaff, Zonder titel (2002).

Hoe kwam u op het spoor van het werk van Vanessa Jane Phaff?

Louise: “We zagen haar werk voor het eerst in Singer Laren, op de expositie Grafiek nu in 1997. Daar hingen twee grote kleurrijke lino’s van haar. We waren meteen getroffen door het werk waarop twee meisjes te zien zijn met tussen hun in een hond op de vloer die hevig bloedt. Dit werk sprak ons zo aan dat we Vanessa in de jaren erna zijn blijven volgen. In die tijd was ze aangesloten bij de galerie van Antoinette Reuten in Amsterdam. We gingen naar tentoonstellingen en openingen waar we Vanessa Jane ook persoonlijk leerden kennen. Later hebben we haar ook bezocht in haar atelier in Rotterdam. Steeds kochten we opnieuw werk van haar. Klara, Bellenblazer, Entering Blindfolded een aantal werken uit de serie Rottkäppchen. We werden daarbij niet geadviseerd door Reuten, het was onze eigen keuze.”

Antonie: “Ons huis hangt vol met kunst. Ook met werk van andere gerenommeerde kunstenaars, maar veruit de meeste werken zijn van Vanessa. We houden vooral van het krachtige, sobere werk dat ze maakte.”

In hoeverre speelt uw professie een rol in uw voorkeur voor Phaffs werk?

Louise: “Dit werk geeft in strakke lijnen treffend weer hoe de relatie tussen volwassenen en kinderen kan zijn. Het werk van Vanessa vraagt de kijker steeds zich te verplaatsen in de wereld van het kind. En dat is mijn vakgebied. Ouders zijn niet altijd in staat om te begrijpen wie hun kinderen zijn en te zien wat hun kinderen nodig hebben.”

Antonie: “De kunst die in de praktijkruimtes hangt, is daar niet met de bedoeling opgehangen om een rol te spelen in de gesprekken met cliënten. Het hangt er puur omdat het mijn eigen smaak is. Ik vind het fascinerende taferelen die interpretaties openhouden en daardoor interessant blijven.”

Over het schilderij waarvoor het echtpaar poseert, verschillen de visies.

Antonie: “Het is een heel eenzaam beeld. Wat het bij mij oproept is dat ik voor de kinderen iets zou kunnen betekenen. Er is duidelijk ‘toewending’ nodig. De kinderen wekken bij mij mededogen op. Ze hebben zich de gezichtsuitdrukking en de houding van de moeder al eigen gemaakt. Het lijkt geen aangename relatie te zijn tussen de kinderen en haar.”

Louise: “Nee het is niet hun moeder. Ik zie er een onaangename gouvernante in. En die kinderen zijn razend. Het is een grijze vrouw met hele grote handen. De kleuren van hun kleding contrasteren met die van de vrouw. Het is een mooi beeld dat je bezig blijft houden.”

Ziet u zichzelf als verzamelaar?

Antonie: “Nee totaal niet. We hebben nooit de bedoeling gehad om een collectie aan te leggen. Het gaat ons ook niet om de waarde van de kunst die we hebben, en al helemaal niet om een eventuele waardestijging. Achter onze aankopen zit ook geen beleid of iets dergelijks. We kopen wat we boeiend vinden om ons mee te omringen: kunst die in een bepaald opzicht verontrustend is en een beroep doet op kijken naar wat er speelt in de eigen binnenwereld.”

Louise: “We zijn het ook niet altijd eens over wat de moeite waard is. Werk dat ons beiden aanspreekt, hangt in de gemeenschappelijke ruimtes. Wat ik wel mooi vind en mijn man niet, hangt in mijn werkkamer en andersom.”

Louise: “Na de expositie in Linz, merkten we dat Vanessa uit beeld raakte. We kregen geen berichten meer over tentoonstellingen. Toen zijn we haar op internet gaan opzoeken. Uit haar website maakten we op dat ze in die periode zoekend was. Ook omdat ze geen galerie meer had, verdween ze van het kunsttoneel. We hebben haar toen thuis in Rotterdam bezocht en toch weer iets gekocht.”

Bent u vooral geïnteresseerd in haar vroege werk?

Antonie: “Nee hoor. Eind 2015-begin 2016 was er in CODA Museum, Apeldoorn, de galerie Kunst op je kamer waar kinderen tot 19 jaar zelf kunst konden kopen. Vanessa had een van de 16 werken speciaal voor de kindergalerie gemaakt. Na afloop kochten wij een exemplaar van haar prent, een heel krachtig werk dat in onze ogen verwijst naar gevoelens van ambivalentie rond het hebben en krijgen van kinderen.”

Louise: “Eind 2018, begin 2019 hebben we de tentoonstelling A balancing act in Kade in Amersfoort gezien. Voor die gelegenheid maakte ze een heel fascinerend werk: een grote wandschildering Before we are dead, we are alive, en we dachten: “Ja, die is weer terug!”

Hoe typeert u uw relatie met Vanessa?

Antonie: “Met Vanessa hebben we nooit uitgebreide gesprekken gevoerd over de betekenis van de werken. Je moet eigenlijk ook geen vragen stellen aan de kunstenaar over zijn werk. Het gaat ons puur om de kunst die ze maakt. We hebben het uit liefde voor het werk gekocht en niet om wie de kunstenaar is. Een kunstwerk krijgt een eigen leven op het moment dat de kunstenaar het uit handen geeft.”

Louise: “Hoe Vanessa zich afschermt, past wel bij ons. We hoeven niet zo veel te weten van de kunstenaar zelf. We waren ook niet uit op een vriendenrelatie. We kregen wat meer contact toen we werk uitleenden voor tentoonstellingen. Ze is onlangs ook hier bij ons thuis geweest. Het emotioneerde haar om al haar eigen werk terug te zien. Het is toch alsof je terug kijkt in je eigen leven.”

Louise licht toe: “Mijn man is onlangs 80 geworden en bij die gelegenheid hebben onze kinderen een boek gemaakt waarin Vanessa op hun verzoek ook iets heeft geschreven. Zij schreef onder andere: ‘Bezoek ik het huis, is daar mijn spreken door de tijd.’ Mooi he?".

Interview: Judith Kuipéri