Zoek op deze site:
     
rfPub contribution - 06-09-2015
 
door: Karlijne Lafort & Menno Vuister
 
De Route van een Kunstenaar
 
 

Een interview met Kees Touw

Aankomend weekend opent ramfoundation tijdens de Wereldhavendagen haar deuren voor de tentoonstelling “Art Streams”. In deze groepstentoonstelling staan de thema’s haven en water centraal, en wordt door het werk van verschillende kunstenaars perspectief geboden op het leven naast, met en op het water. Zo ook het werk van de Rotterdamse kunstenaar Kees Touw, die in zijn artistieke praktijk terugblikt op zijn ongebruikelijke jeugd. Wij zochten Kees Touw op in de ruimte van ramfoundation om te ontdekken waarom en hoe verloren jeugdherinneringen, de routes van de binnenvaart en een artistieke drang hebben kunnen leiden tot het werk dat de kunstenaar tijdens “Art Streams” zal tonen.

Waar gaat uw werk over?

“Mijn werk is een reconstructie van een verloren jeugd. Mijn vader was schipper op een binnenvaartschip, en de eerste acht jaar van mijn leven voer ik mee door Nederland, België, Frankrijk en Duitsland. Vanaf mijn achtste jaar ben ik aan wal gebleven, omdat ik naar school moest. In het begin van de jaren ’80 realiseerde ik me dat ik bijna niets meer wist van deze tijd. Ik ben op zoek gegaan naar de reden waarom die tijd zo’n blinde vlek is geworden in mijn geheugen. Al snel kwam ik tot de conclusie dat de breuk tussen het leven aan boord en op de wal zo’n impact heeft gehad, dat mijn herinneringen van de eerste acht jaren zijn weggevaagd.”

Hoe was het leven op een schip?

“Je zit eigenlijk altijd opgesloten op zo’n schip. Wanneer we in de havens waren konden we niet aan wal spelen, want dat was te gevaarlijk. Eenmaal aan het varen werd ons op het hart gedrukt om heel voorzichtig te zijn, want leren zwemmen had geen prioriteit. Als je niet kan zwemmen, werd er gedacht, dan ben je veel voorzichtiger. In de familie zijn veel kinderen verdronken. Uiteindelijk zat ik het grootste gedeelte van de tijd in de stuurhut, bij mijn vader. Zo kon ik alles volgen wat hij deed in zijn werk en hem een handje helpen. In het begin van de jaren ’50 werden er door papierschaarste weinig nieuwe vaarkaarten gemaakt, en de vaarkaarten die er al waren, klopten, door de verwoesting van de Tweede Wereldoorlog, niet meer. Zo ging mijn vader een keer de Franse Maas op, een rivier waar hij eerder nog niet had gevaren. Een collega van hem wel, die had onder het varen zelf de bochten, bruggen en sluizen getekend. Mijn vader tekende dit dan over, om zelf te gebruiken. Toen dacht ik, hee, als ik mijn vader wil helpen, dan ga ik ook zulke kaartjes maken. En dan tekende ik onder het varen rivier de Leie, de bochten en de bruggen. Van Gent naar Kortrijk toe. Tekenen werd mijn uitlaatklep. Mijn vader vervoerde nog wel eens oud papier, en dan zaten daar wel eens blanco velletjes tussen, waar ik mooi op kon tekenen.”

Doordat u van dichtbij heeft meegekregen hoe het is om schipper te zijn, heeft dat de beslissing om kunstenaar te worden makkelijker gemaakt?

“Nee. Als enige zoon was ik voorbestemd om mijn vader op te volgen. Ik zou de tiende generatie worden, al sinds midden 17e eeuw verdiende de familie Touw het brood op het water, dus wat valt er te kiezen? Maar toch ging het wringen. De zwager van mijn oudste zus heeft daar een belangrijke rol in gespeeld. Hij studeerde in die tijd (jaren ’60, red.) aan de Kunstakademie in Düsseldorf. Hij kreeg les van Joseph Beuys, en zat in de klas met Jörg Immendorff en Reiner Ruthenbeck. Als hij aan boord kwam, vertelde hij allemaal verhalen over de Fluxus-beweging, en de happenings waar hij naartoe ging. Die verhalen stimuleerde mij enorm, en liet me ook zien dat er veel meer in de wereld was dan varen. Uiteindelijk vertrok ik in 1965 naar de Academie in Rotterdam.”

Wanneer kwam u tot het idee om uw verloren jeugd te reconstrueren?

“Begin jaren ’80 was in ik mijn werk vastgelopen. Ik ging op zoek naar het moment wanneer ik voor het laatst wel nog dat ongedwongen plezier had in tekenen. Ik kwam uit bij de tijd dat ik aan boord die vaarkaarten tekende. En toen ben ik het onderzoek gestart naar die eerste acht jaar van mijn leven. Feitelijke informatie was niet moeilijk te vinden. Zowel mijn moeder, als mijn vader hebben agenda’s bijgehouden. Daarnaast had mijn vader ook een almanak, waarin hij bijhield wanneer en waar we voeren. Deze informatie heb ik verwerkt in een database, waarin ik precies kan opzoeken wanneer ik waar was.”

Komen door deze database juist ook herinneringen naar boven?

“Jazeker. Dan bedacht ik mij bijvoorbeeld: waar vierde ik nou mijn achtste verjaardag? De meeste mensen weten dat wel, want het was meestal gewoon thuis. Mijn thuis was elk moment ergens anders. Door de database kon ik opzoeken waar ik op dat moment was, en dan kwamen de herinneringen vanzelf weer naar boven.”

U bent al 30 jaar bezig met de reconstructie van een periode van 8 jaar. Wat is nu precies de kracht die u blijft verbinden aan deze verloren jeugd?

“Ik heb les gehad van Klaas Gubbels. Een meer standvastig kunstenaar bestaat niet, zijn hele leven schildert hij stillevens. Het gekke is, dat veel van zijn leerlingen zo monomaan zijn als de pest. Zoals Marleen Felius, die sinds ze van de Academie af is, alleen nog maar koeien schildert. Of Arie van Geest, die maar sprookjes en verhalen blijft schilderen. Dat vastbijten in een onderwerp, ik denk niet dat ik daarin uniek ben.”

Het onderwerp van de verloren jeugd is eigenlijk heel beperkend, waarin vindt u uw vrijheid?

“Ik beperk mijzelf niet in materiaalkeuze. Op het schip moest ik ook alternatieven vinden om mee te tekenen. Zo heb ik de afgelopen jaren werk gemaakt met koperpoets, met teer. Ik gebruik nog steeds graag oude papiertjes, net als vroeger. Bij het werk wat nu hier in RAM te zien is, gebruik ik voor het eerst fotografie in mijn werk, dat heb ik nog niet eerder gedaan. Daarnaast ben ik nog steeds bezig met het uitbreiden van mijn persoonlijke archief. Laatst vond ik contracten, waarin staat welke ladingen het schip vervoerde. Als kind was het vanzelfsprekend wat we met het schip vervoerden, maar nu zoek ik ook uit waar de verschillende ladingen nou voor dienden. Kortom, nog genoeg archief om meer werk te maken.” Het werk van Kees Touw is van 4 september tot 1 november te zien in de tentoonstelling “Art Streams”
 
latest news
07-03-2024
laatste nieuws
Kunstenaars elders / Artists elsewhere
 
latest interview:
22-11-2023
CroppedColorscheme
Eva Michiels interviewt
Gerco de Ruijter en Hans Vingerling
 
latest article:
04-02-2024
Judith Kuipéri: Een vlucht in perfectie
 
contact
stuur ons een e-mail
 
Secretariaat
Lloydkade 627
3024 WX Rotterdam
 
Kamer van Koophandel
41134388
 
IBAN
NL57INGB0006934300
 
Open:
alleen op afspraak
only by appointment
 
anbi