Benjamin Li

“Eigenlijk studeerde ik psychologie, maar daar zat ik voor mijn gevoel een beetje in vast. Veel van mijn vrienden waren op dat moment met fotografie bezig dus daar werd ik door aangestoken. Ik kocht een camera om mee te experimenteren en meldde mij aan bij de Willem de Kooning Academie. In het eerste jaar voelde ik mij daar niet meteen op mijn plek, maar de docenten merkten op dat ik dingen conceptueel anders zag. In het tweede jaar kreeg ik daar zelf ook meer vertrouwen in en ontwikkelde het idee waar ik later mee zou afstuderen. Dat werd een soort stip aan de horizon waar ik naartoe wilde en dat is ook gelukt. Dat project heet Te Koop, waarbij ik nepadvertenties maakte op Marktplaats waarin ik mijzelf letterlijk gecamoufleerd heb verstopt. Ik vroeg mij af of mensen mij dan zouden zien in die foto’s, en wat er dan gebeurt in het onderhandelen over het product.”

“Op dit moment ben ik bezig met het maken van keramieken fortune cookies en dat was inderdaad ook een ‘stip’. De vorm had ik al in mijn hoofd zitten alleen nog niet de precieze uitvoering. Soms is een werk nog niet klaar om gemaakt te worden. Mijn projecten zijn vaak langjarig en kunnen over tijd gevormd, veranderd, of uitgebreid worden. Soms raken verschillende werken met elkaar verweven, en er kan natuurlijk ook spontaan iets ontstaan. Wat op dit moment voor mijn volgende project die ‘stip’ is dat zeg ik nog niet.”

“Bij een overzichtstentoonstelling van Hans Eijkelboom in het fotomuseum in Den Haag zag ik een paar jaar geleden een project van hem uit de jaren ’70 genaamd in de krant. Hij had toentertijd een politieradio op zijn kamer staan, en iedere keer als er een melding van bijvoorbeeld een ongeluk in de buurt werd gemaakt ging hij er naartoe om bij de scène te staan. Dan hoopte hij dat een journalist hem daarbij zou fotograferen, zo kwam hij op de achtergrond van foto’s van de krant terecht. Toen ik het zag vond ik het heel interessant dat hij op die manier een krant probeerde te infiltreren. Door bewust gebruik te maken van een politieradio werd hij een figurant in de foto’s die op dat moment in het nieuws waren. Op een bepaalde manier zit daar eenzelfde patroon in wat ik heb opgezocht met mijn project te koop.”

“In mijn eigen werk ben ik veel bezig met eten als thematiek. Voedsel is namelijk niet alleen nodig voor ons dagelijks functioneren. Als dat de enige functie van eten was zouden wij nú allemaal astronautenvoedsel gaan eten. Wij hechten er namelijk waarde aan hoe eten eruit ziet, hoe het ruikt, hoe het voelt, hoe het smaakt, en wellicht soms ook hoe het klinkt. Voedsel is een verbinder en gaat over emoties, net zoals kunst dat kan doen. Mensen hebben mij bijvoorbeeld wel eens gemaild dat ze graag zelf een puzzel van mij in elkaar willen zetten. Dan hadden ze er over gelezen, maar was het wellicht onduidelijk dat ik de puzzels zelf al maak en inlijst. Dat vind ik juist heel leuk; is het dan die puzzel die mij verbindt met hun? Ik zie een overeenkomst tussen koken en puzzelen en daarom maak ik ze. Bij koken worden ingrediënten verzameld, voorbereid, en samengebracht voor het gerecht. Voor een puzzel geldt precies hetzelfde, de verschillende stukjes worden samengebracht en bij elkaar gelegd voor het resultaat. Hoewel puzzelen wel iets eendimensionaler is.”

“Een belangrijk detail wat misschien iets verklaart over mijn werk, is dat ik niet ben opgevoed door mijn ouders. Daar zit een persoonlijke pijn, maar ook juist een persoonlijke kracht die ik inzet in mijn werk. Voor een deel ben ik daardoor ontworteld. Mijn vader is kok, maar ik heb van hem nooit de Chinese kookkunst geleerd. Ik ben opgegroeid met boerenkool en spreek de Chinese taal niet. Naast het humoristische of het alledaagse in mijn werk zoals een mok of een puzzel, is het voor mij dus ook een manier om mij te verbinden met mijn roots.”

“Wat diepe indruk op mij heeft gemaakt was het afstudeerproject van mijn master aan het Piet Zwart Institute. Dat was een filminstallatie genaamd In Search Of Perfect Orange. Het bestaat uit drie video’s die naast elkaar gepresenteerd worden op drie TV-schermen. Links liggen de ingrediënten van een gerecht op een bord, in het midden twee handen die samen een kommetje vormen, en rechts een leeg bord. Ieder ingrediënt van het bord wordt stuk voor stuk in de handen gelegd, en vervolgens eruit gepakt en op het lege bord geplaatst. Die handen in het midden waren van mijn ouders. Eén van mijn vader en één van mijn moeder. Zij moesten daarvoor een hele moeilijke houding aannemen en lang vasthouden, waarbij mijn moeder achter mijn vader stond, maar dat is niet te zien op beeld. Als filmer en regisseur zag ik alles gebeuren: die serene houding van mijn ouders die zo kwetsbaar en krachtig tegelijkertijd was. Links daarvan een groep van zeven mannen die de ingrediënten oppakten, rechts een groep van negen vrouwen die de stukjes uit de handen van mijn ouders namen en op het lege bord legden. De lampen erop zorgden voor sterke schaduwlijnen met een dramatisch effect, en om mij heen was geen enkel geluid behalve voetstappen. Dat was prachtig om te zien. Ik ben samen met mijn twee assistentes de enige geweest die het werk zo heeft ervaren. Dan vra

“Hij had contact met mij gezocht nadat hij het werk ergens had gezien. Het was een puzzel met daarop een foto van Tja Sieuw, geroosterd varkensvlees. Ruben vertelde mij dat dat zijn favoriete gerecht is en dat was zijn reden om het te kopen. Ik vond het heel leuk om te horen want meestal kom ik er niet zo snel achter wat de motivatie van iemand is om een werk te kopen, en dit viel wel op.”

Kunst heeft op een bepaalde manier altijd wel door mijn leven gestroomd. Op de theaterschool leerde ik veel over de podiumkunsten en toen heb ik ook vakken in kunstgeschiedenis erbij gevolgd. Een vriendin van de theateropleiding is later naar de kunstacademie gegaan, waardoor ik daar een beetje in meegezogen werd. Ik ging steeds vaker mee naar eindexamen exposities waar ik heel bijzonder werk zag. Door zoveel mogelijk te zien en kaartjes van studenten te verzamelen ben ik begonnen met een kleine kunsthandel. Ik adviseerde mensen in mijn omgeving wat voor werk er bij hun in huis zou passen. Zo kon ik jonge kunstenaars ook verder helpen, want die wil ik graag steunen. Langzaam ben ik zelf ook steeds meer gaan kopen waardoor ik een eigen collectie kreeg.”

“Ooit heb ik gezegd dat ik graag mijn eigen museum zou willen hebben, maar dan eentje waar werk van jonge kunstenaars vertoond wordt dat ook verkocht kan worden. Een soort galerie ‘plus’ eigenlijk. Een museum is namelijk bedoeld om ons dingen over kunst te leren met een verhaal erbij, en een galerie heeft vooral als doel om werk te verkopen. Het liefst zou ik dat samen willen brengen. Bijvoorbeeld door alles aan één thema te koppelen wat kunstenaars op hun eigen manier kunnen interpreteren. Doordat het werk ook te koop is verandert de collectie continue en wordt steeds weer aangevuld met nieuw werk. Zo is het iedere dag weer een verrassing wat er te zien is.”

“Ik ben een groot Caravaggio liefhebber. Op vakantie in Rome heb ik mijn familie overal mee naartoe gesleept waar een Caravaggio te zien was. Hij was een beetje een brutale gek die deed wat hij wilde, en dat vind ik iets mythisch hebben. Als hij bijvoorbeeld ergens ruzie had gehad dan verdween hij vervolgens gewoon naar een andere stad. Ik houd van buitenbeentjes die dingen anders doen dan de rest en een hele eigen ‘ik’ hebben. Dat is terug te zien in zijn schilderijen waar hij gebruik maakt van de clair-obscur lichtinval die ieder werk bijna filmisch maakt. Het beeld lijkt altijd in beweging en geeft ons een kijkje in die tijd. Ik heb vroeger op school de bijbelverhalen gehoord en die gaan opeens echt voor mij leven door zo’n scène op een schilderij.”

“Om even te kunnen verdwijnen in een andere wereld. Normaal gesproken moet het leven heel serieus zijn maar in de kunsten kan je wegdromen. Laatst was ik in het Stedelijk Museum Schiedam bij de tentoonstelling “Zwermen” van Zoro Feigl. Bij die expositie hing er in een hele grote ruimte een doek dat op en neer ging waar een soort balletjes overheen rolden. Ik was alleen in die zaal en terwijl ik daar onderdoor liep veranderde ik in een klein kind dat die balletjes achterna rende. Dat gevoel was zo tof, want als ik zoiets op straat zou gaan doen dan verklaren mensen mij voor gek. Kunst biedt daar nieuwe mogelijkheden in door het serieuze los te laten. Ondertussen prikkelt dat ons juist om kritisch te denken omdat iedereen weer iets anders ziet.”

“Toen ik naar de theaterschool ging kreeg ik een gratis studenten-OV waardoor ik makkelijk door het hele land kon reizen. Een studiegenoot vertelde vervolgens over het bestaan van de museumjaarkaart waarmee bijna alle musea gratis te bezoeken zijn. Er ging een wereld voor mij open! Ik wilde alles bijhouden en alles zien. Daardoor besloot ik ook keuzevakken in kunstgeschiedenis te volgen en met die studievereniging mee op reis te gaan naar bijvoorbeeld Venetië of Madrid. Die tripjes bestond altijd uit het bezoeken van heel veel musea en kerken. Ik heb daar een fascinatie gekregen voor de schatkamers van kerken waarin de relieken worden bewaard. Objecten die daar staan worden geëerd terwijl niemand weet of de doek die daar ligt wel echt het bloed van Jezus heeft. Ik heb gezien hoe het glas van die vitrine werd aangeraakt, gekust of zelfs bijna gelikt. Dat was zo bizar, maar ik vind het geweldig hoeveel zoiets met mensen kan doen. In zekere zin is dat hetzelfde als wat ik met kunst heb. Iedereen maakt er zijn eigen sprookje bij en plaatst het in een eigen belevingswereld.”

“Een paar jaar geleden heb ik bij Roodkapje in Rotterdam een werk van Malou Cohen gekocht, genaamd Een goed uitzicht / A nice view. Het is een heel klein werk van een poppetje dat op een steen staat en naar beneden kijkt. Ik kan daar uren naar kijken. Iedere keer als ik er langsloop blijf ik even staan, het trekt toch steeds weer mijn aandacht. Je weet namelijk nooit wat er gebeurt: wil die persoon van de klif afspringen? Of is hij gewoon nieuwsgierig en kijkt even naar beneden? Dit is iets waar ik heel trots en zuinig op ben. Tegelijkertijd heeft het ook weer een heel speels element, want het oogt bijna als speelgoed.”

“Zijn werk stond in de krant en ik herkende het gerecht wat er op stond meteen, want ik eet dat zó vaak. Altijd als ik naar een Chinees restaurant ga bestel ik Tja Sieuw. Ik heb namelijk een soort rare eigenschap van mijn vader overgenomen: Iedere keer als ik in het buitenland ben wil ik één dag de lokale Chinees proberen. Maar in veel landen kennen ze geen Tja Sieuw omdat het uit een specifieke regio van China komt. Toch probeer ik het altijd te krijgen, dus dan leg ik het uit en soms maken ze iets soortgelijks. Ik ben een liefhebber van de Chinese keuken en ik zie de restaurants ook als een vorm van Nederlands erfgoed. Afhaalchinees is iets wat iedere generatie in Nederland kent door de nostalgische herinneringen aan verjaardagen waar iedereen kan mee-eten. Veel eten voor weinig geld is weer een typisch Nederlandse gedachte. Langzaam verdwijnen deze restaurants, maar ik pleit ervoor om het in stand te houden. Dat vind ik ook tof aan dit werk van Benjamin, dat hij daarmee bezig is. Nu hangt het werk bij mij nog niet aan de muur, maar als ik straks verhuisd ben wil ik het centraal in mijn eetkamer plaatsen om daar te stralen.”